Thanh toán hợp đồng xây dựng: 5 điều cần biết

Hợp đồng xây dựng là một loại hợp đồng dân sự ghi nhận sự thỏa thuận giữa các bên tham gia về sự xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ của các bên trong hoạt động đầu tư xây dựng. Trong đó, thanh toán hợp đồng là một trong những nội dung quan trọng của hợp đồng xây dựng.

Pháp luật Việt Nam hiện hành cũng có những quy định cụ thể, rõ ràng về việc thanh toán hợp đồng xây dựng. Cụ thể, Luật Xây dựng số 50/2014/QH14 (ban hành ngày 18/06/2014) và Nghị định 37/2015/NĐ-CP của Chính phủ (ban hành ngày 22/05/2015) có những quy định sau đây:

Nguyên tắc thanh toán hợp đồng xây dựng

• Nguyên tắc 1: Phù hợp với loại hợp đồng, giá hợp đồng và các điều kiện có trong hợp đồng.

Các loại hợp đồng xây dựng:

• Theo tính chất, nội dung công việc thực hiện, có: Hợp đồng tư vấn xây dựng; Hợp đồng thi công xây dựng công trình; Hợp đồng cung cấp thiết bị công nghệ; Hợp đồng thiết kế và thi công xây dựng công trình; Hợp đồng thiết kế và cung cấp thiết bị công nghệ; Hợp đồng cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình; Hợp đồng thiết kế – cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình; Hợp đồng chìa khóa trao tay; Hợp đồng cung cấp nhân lực, máy và thiết bị thi công và các loại Hợp đồng xây dựng khác.
• Theo hình thức giá hợp đồng áp dụng, có: Hợp đồng trọn gói; Hợp đồng theo đơn giá cố định; Hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh; Hợp đồng theo thời gian; Hợp đồng theo giá kết hợp.
• Theo mối quan hệ của các bên tham gia hợp đồng, có: Hợp đồng thầu chính; Hợp đồng thầu phụ; Hợp đồng giao khoán nội bộ; Hợp đồng xây dựng có yếu tố nước ngoài.

• Nguyên tắc 2: Các bên tự thỏa thuận về số lần thanh toán, giai đoạn thanh toán, thời điểm thanh toán, thời hạn thanh toán, hồ sơ thanh toán và điều kiện thanh toán.

• Nguyên tắc 3: Nếu trong kỳ thanh toán nhưng các bên chưa có đủ điều kiện để thanh toán (ví dụ chưa có dữ liệu điều chỉnh giá, chưa có thời gian xác định chất lượng sản phẩm,...) thì có thể tạm thanh toán.

• Nguyên tắc 4: Khi đã có đủ điều kiện để thanh toán thì bên giao thầu phải thanh toán đầy đủ cho bên nhận thầu.

Quy định về thanh toán hợp đồng xây dựng

Hợp đồng xây dựng được chia thành nhiều loại khác nhau, mỗi một loại hợp đồng sẽ có những quy định khác nhau về việc thanh toán như sau:

• Đối với hợp đồng xây dựng trọn gói: Thanh toán theo tỷ lệ phần trăm giá hợp đồng hoặc giá công trình, hạng mục công trình, khối lượng công việc tương ứng với các giai đoạn thanh toán theo thỏa thuận đã được ký kết trong hợp đồng.

• Đối với hợp đồng theo đơn giá (cố định hoặc điều chỉnh): Thanh toán dựa trên cơ sở là khối lượng công việc đã hoàn thành trên thực tế đã được nghiệm thu, áp dụng đơn giá trong hợp đồng hoặc đơn giá đã điều chỉnh theo thỏa thuận trong hợp đồng.

• Đối với hợp đồng theo thời gian làm việc: Chi phí sẽ được tính dựa trên cơ sở lương cho chuyên gia hoặc do thỏa thuận hợp đồng đem nhân với thời gian làm việc thực tế (đã được nghiệm thu). Ngoài chi phí này thì các chi phí khác sẽ được tính dựa trên những quy định đã thống nhất ở trong hợp đồng.

• Đối với chi phí phát sinh (chưa có đơn giá trong hợp đồng): Thanh toán dựa theo các thỏa thuận hợp đồng hoặc thỏa thuận bổ sung hợp đồng mà các bên đã thống nhất trước khi thực hiện (trong hợp đồng nên nói rõ về điều khoản về chi phí phát sinh và cách giải quyết).

Thời hạn thanh toán hợp đồng xây dựng

Tùy thuộc vào quy mô và tính chất của từng loại hợp đồng mà các bên sẽ tự thỏa thuận với nhau về thời hạn thanh toán. Tuy nhiên phải dựa trên quy định của pháp luật về thời hạn thanh toán như sau: Không được kéo dài quá 14 ngày làm việc kể từ ngày bên giao thầu nhận đủ hồ sơ thanh toán hợp lệ theo thỏa thuận trong hợp đồng. Cụ thể:

• Trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ đề nghị thanh toán hợp lệ của bên nhận thầu thì bên giao thầu phải có nghĩ vụ hoàn thành thủ tục và chuyển đề nghị thanh toán đến ngân hàng hoặc kho bạc Nhà nước.

• Trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ thanh toán hợp lệ của bên giao thầu thì ngân hàng hoặc kho bạc Nhà nước phải chuyển đủ giá trị của lần thanh toán cho bên nhận thầu.

Lưu ý: Nếu là hợp đồng xây dựng thuộc các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ODA, vốn vay của các tổ chức tín dụng nước ngoài thì thời hạn thanh toán sẽ được thực hiện theo quy định của Điều ước quốc tế. Do vậy khi làm hợp đồng thì các bên cần dựa vào quy định của Điều ước quốc tế để thỏa thuận về thời hạn thanh toán cho phù hợp.

Hồ sơ thanh toán hợp đồng xây dựng

Đối với hợp đồng trọn gói, hồ sơ gồm:

• Biên bản nghiệm thu khối lượng hoàn thành công việc;

• Bảng tính giá trị nội dung của các công việc phát sinh nếu có;

• Giấy đề nghị thanh toán.

Đối với hợp đồng theo đơn giá cố định, hồ sơ gồm:

• Biên bản nghiệm thu khối lượng hoàn thành công việc thực tế;

• Bảng tính giá trị cho những công việc chưa có đơn giá trong hợp đồng nếu có;

• Đơn đề nghị thanh toán của bên nhận thầu.

Đối với hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh, hồ sơ gồm:

• Biên bản nghiệm thu khối lượng hoàn thành thực tế;

• Bảng tính đơn giá đã điều chỉnh do trượt giá;

• Bảng tính giá trị cho những công việc chưa có đơn giá trong hợp đồng;

• Đơn đề nghị thanh toán.

Đối với hợp đồng tính theo thời gian, hồ sơ gồm:

• Biên bản nghiệm thu thời gian làm việc thực tế hoặc bảng chấm công;

• Đơn đề nghị thanh toán.

Lưu ý: Biên bản nghiệm thu khối lượng hoàn thành và bảng tính giá trị hoặc đơn giá phải có xác nhận của đại diện bên giao thầu hoặc đại diện tư vấn (nếu có) và đại diện bên nhận thầu.

Hình thức thanh toán hợp đồng xây dựng

Pháp luật Việt Nam quy định về hình thức thanh toán hợp đồng xây dựng như sau:

• Sử dụng tiền Việt Nam đồng để thanh toán; trừ trường hợp sử dụng ngoại tệ do các bên tự thỏa thuận nhưng không được trái với quy định của pháp luật về ngoại hối.

• Nếu phải thanh toán bằng nhiều đồng tiền khác nhau thì các bên phải thỏa thuận và ghi rõ trong hợp đồng, đảm bảo nguyên tắc đồng tiền thanh toán phải phù hợp với yêu cầu của hồ sơ mời thầu hoặc hồ sơ yêu cầu.

• Hình thức thanh toán do các bên tự thỏa thuận miễn phù hợp với quy định của pháp luật và được ghi rõ ràng trong hợp đồng rằng: tiền mặt, chuyển khoản hay sử dụng hình thức thanh toán khác.

• Pháp luật không cấm sử dụng tiền tệ để thanh toán, tuy nhiên nếu sử dụng tiền tệ thì cần lưu ý: phải thỏa thuận và ghi rõ trong hợp đồng, thỏa thuận này không được trái với quy định của pháp luật nói chung và pháp luật chuyên ngành nói riêng.

Nhìn chung các quy định về hình thức thanh toán hiện nay khá “mở”, tuy nhiên mọi thỏa thuận đều bắt buộc phải được ghi trong hợp đồng và phù hợp với quy định của pháp luật.

Xem thêm:

• #4 yếu tố phong thủy trong mua bán đất đai cần biết
• Lộ trình tăng giá của các dự án BĐS (nhà đầu tư cần biết)
• 3 chính sách mới tháo gỡ khó khăn cho thị trường BĐS mùa dịch